Zawieszenie postępowania o rozwód i co dalej?

Zawieszenie postępowania o rozwód to inaczej wstrzymanie przez sąd wszystkich czynności procesowych w toczącej się już sprawie rozwodowej. Zawieszenie postępowania rozwodowego następuje w drodze postanowienia sądu – na zgodny wniosek stron lub z urzędu. Jak to wygląda w praktyce i co dzieje się potem?

Kwestię zawieszenia sprawy o rozwód reguluje w polskim prawie Kodeks postępowania cywilnego (dalej kpc). Zawieszenie postępowania może nastąpić w wielu wypadkach, zwykle są to kwestie proceduralne, które czasowo uniemożliwiają prowadzenie sprawy, przyczyny te zostały wskazane w art. 173 i następnych kpc – są to przepisy ogólne, mające zastosowanie do wszystkich spraw cywilnych, nie tylko tych rozwodowych. W sprawach o rozwód przewidziano natomiast dodatkową możliwość zawieszenia postępowania – w przypadku, gdy sąd, wskutek analizy okoliczności sprawy, nabierze przekonania, że małżeństwo może przetrwać – mowa o tym w artykule 440 kpc.

Zawieszenie postępowania o rozwód – możliwe okoliczności

Zawieszenie sprawy rozwodowej może nastąpić na wniosek obu stron postępowania bądź być efektem decyzji sądu (zawieszenie postępowania z urzędu).

Zawieszenie postępowania rozwodowego na zgodny wniosek stron

Nierzadko zdarza się tak, że już w trakcie trwającej sprawy rozwodowej, małżonkowie decydują się dać sobie wzajemnie więcej czasu na zastanowienie i podjęcie próby uratowania małżeństwa, wówczas mogą (a nawet powinni) wnioskować do sądu o zawieszenie sprawy rozwodowej. Jest to swoista alternatywa dla sądowych mediacji małżeńskich.

Jeśli chodzi o sam wniosek o zawieszenie postępowania rozwodowego, wzór takiego dokumentu jest bardzo prosty. Należy zwrócić się w nim do sądu, w którym toczy się sprawa, z prośbą o zawieszenie postępowania o rozwód i przekonująco uzasadnić swój wniosek. Skuteczna argumentacja odnosi się zazwyczaj do tego, że pomiędzy małżonkami nie ustały całkowicie wszystkie więzi. Mowa tu o aspektach emocjonalnych, fizycznych oraz ekonomicznych, czyli o przywiązaniu, stosunkach seksualnych i wspólnym gospodarstwie domowym. Trzeba pamiętać, że sąd zawiesi postępowanie, gdy obie strony wyrażą taką wolę.

Zawieszenie rozwodu przez sąd z urzędu

Zawieszenie prowadzonego postępowania o rozwód może również nastąpić bez wniosku stron, na nawet wbrew ich woli, w drodze postanowienia sądu – zgodnie z przyjętymi procedurami. Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy powód nie pojawia się na pierwszej rozprawie, a jego nieobecność jest nieusprawiedliwiona albo jedna ze stron postępowania umiera. Okolicznością zawieszającą rozwód może być też sytuacja, w której rozstrzygnięcie postępowania może być zależne od rozstrzygnięcia innej sprawy, na co trzeba poczekać. Zawiesza się postępowanie o rozwód (jak każde inne postępowanie cywilne) także wtedy, gdy nie można (na przykład z powodu braków formalnych) nadać sprawie dalszego biegu. Kwestie te regulują przepisy art. 173-178 kpc.

Zawieszenie postępowania przez sąd z urzędu zdarza się znacznie rzadziej, ale także jest możliwe. Dodatkową możliwość zawieszenia postępowania przewidziano w przepisach regulujących postępowanie rozwodowe, mowa tu o już wyżej wspomnianym art. 440 kpc. Przepis ten stanowi, że sąd może – bez wniosku stron postępowania – podjąć decyzję o zawieszeniu sprawy rozwodowej, „jeżeli nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego”.

Zawieszenie postępowania o rozwód – ważne terminy

Zawieszenie sprawy o rozwód może nastąpić w każdej chwili – na dowolnym etapie postępowania rozwodowego.  Jednakże zawieszenie postępowania w sposób przewidziany w art. 440 kpc może mieć miejsce tylko raz w trakcie całego procesu, jeśli w tym czasie strony nie dojdą do porozumienia, sąd nie będzie mieć możliwości ponownie zawiesić postępowania z tej przyczyny

Czas trwania zawieszenia postępowania zależny jest od jego przyczyny. W przypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron, co do zasady zawieszenie trwa najkrócej trzy miesiące, a najdłużej rok – w tym czasie każdy małżonek może złożyć wniosek o podjęcie postępowania. Jeżeli w ciągu roku, żadna ze stron nie złoży takiego wniosku, sąd umorzy postępowanie, w takim przypadku sprawę rozwodową będzie trzeba prowadzić od początku. Takie same zasady obowiązują w przypadku zawieszenia postępowania w drodze art. 440 kpc.

Zawieszenie postępowania o rozwód – co dalej

Okres zawieszenia postępowania rozwodowego małżonkowie powinni wykorzystać na próbę ratowania małżeństwa i odbudowę właściwych relacji albo na wypracowanie sposobu na porozumienie się w kwestii warunków rozwodu i późniejszego zgodnego funkcjonowania – na przykład w kontekście wspólnej opieki nad małoletnimi dziećmi.

Zobacz też inne nasze artykuły poświęcone tematyce rozwodów, na przykład Jak się rozwieść szybko i bez komplikacji lub daj nam znać, jeśli potrzebujesz porady w tym zakresie.